ኣንጎላ ታሪኻዊ ዝኾነ ፕረዝደንታዊ ምርጫ ንምኽያድ ትዳለው አላ፡ እዚ ማለት ፕረዝደንት ጆስ ኤድዋርዶ ዶስ ሳንቶስ ድሕሪ 38 ዓመታት ካብ መዝነቶም ክወርዱ እዮም ማለት’ዩ። እንተኾነ ብዙሓት ትኹረቶም ኣብ ምርጫ ዘይኮነ ኣብቲ ብመንግስቲ ዝመሓደር ሃብቲ’ታ ሃገር ዝኾነ ነዳዲ እዩ። እዚ ቀንዲ ምንጪ እታ ሃገር ዝኾነ ብሶናጎል ዝፍጠት ነዳዲ እታ ሃገር ኣብ ትሕቲ ሓድሽ መሪሕነት ክትዕወት ወይ ከይትዕወት መምዘኒ’ዩ ዝብሉ ወገናት’ውን ኣለው።
መራሒት ጀርመን ሃብታም ሃገራት ዓለም ኣብ ኣፍሪቃ ሓድሽ ናይ ወፃኢ ወፍሪ(ኢንቨስትመንት) ኣገባብ ክኽተላ ፀዊዐን። “ናይ መርከል ትልሚ’’ ተባሂሉ ዝፅዋዕ እዚ መደብ ዋሕዚ ስደተኛታት ካብ ኣፍሪቃ ናብ ኣውሮጳ ንምግታእ ኣብ ኣፍሪቃ ተወሳኺ ወፍሪ ክተኣታተው ይፅውዕ።
ኣሜሪካ ንረድኤት እትልግሶ ገንዘብ ክንኪ እየ ምባላ ኣብ ኣፍሪቃ ንዝሰርሑ ሰበስልጣን ሰብኣዊ ረድኤት ሻቐለቶም ይገልፁ ኣለው።ኣብ ሕቡራት ሃገራት ትካል መግቢ ዓለም ድማ ቅልውላው ጥምየት ኣብ ኣፍሪቃን የመንን ኣብዘንፀላልወሉ እዋን ምዃኑ ድማ ሳዕቤኑ ከቢድ ክኸውን እዩ ኢሉ’ሎ።
ምቅይያር ኩነታት ኣየር ደቡባዊ፣ምዕራብን ምብራቕን ኣፍሪቃ ኣብ ሕርሻ ብዝፈጠሮ ተፅዕኖ ዋጋ መግቢ ብዝለዓለ ንሂሩ’ሎ።ናህሪ ዋጋ ካብ ናይጀሪያ ክሳብ ሶማል፣ ዙምባቤው ዝተንከፈ እዩ።
ዘኖፊብያ ማለት ኣብ ልዕሊ ዘይ-ደቂ-ዓዲ ዝበሃሉ ዝግበር መጥቃዕቲ ዳግም ኣብ ደቡብ ኣፍሪቃ ክረአ ጀሚሩ`ሎ ።
ሕብረት ኣፍሪቃ Aዚ ውሳኔ ብሕጊ ኣሳሪ ከምዘይኮነ ግን ድማ ንናይታ ክፍለ ኣህጉር ሰላም፣ፀጥታን ፍትሕን ክልውጥ ይኽእል እዩ ይብል።ብኻልእ ወገን ሕብረት ኣፍሪቃ ኣብቲ ፅባሕ ዝዛዘም ጉባኤ ግጭት ኣብዝበዝሖም ከባቢታት ኣፍሪቃ ናይ ምፍታሕ ትልሚ ሕጂ ብዓብዪ ተስፋ ይንቀሳቐስ ከምዘሎ ገሊፁ።
ጉጅለ ተሓላቂ ደሕንነት ጋዜጠኛታት(CPJ) ኣብ ኣፍሪቃ ቁጽሪ ዝቕተሉ ጋዜጠኛታት ከምዝጎደለ እንተኾነ ቁጽሪ ኣብ ማእሰርቲ ዘለው ጋዜጠኛታት ግን ምውሳኹ ገሊጹ። እቲ ጉጅለ ወሲኹ እዚ ድማ ኣብ መላእ ዓለም ዝተራእየ ተርእዮ ምዃኑ’ውን ይሕብር። ካብቶም ኣብዚ ዓመት ዝተቐተሉ ሽዱሽተ ጋዜጠኛታት እቶም ሰለስተ ኣብ ሶማል ክኾኑ ከለው ዝበዝሑ ጋዜጠኛታት ዝተአሰሩለን ሃገራት ድማ ኢትዮጵያን ኤርትራን እየን ይብል።
ሕቡራት ሃገራት ኣብ 33 ሃገራት ኣብ ተአፋፊ ኩነታት ንዝርኸቡ 93 ሚልዮን ሰባት ናይ ሕይወት ምድሓን ሓገዝ ንምሃብ ናይ 22.2 ቢልዮን ዶላር ሓገዝ ሓቲቱ። ምስ’ዚ ብዝተሓሓዝ ኣብ ደቡባዊ ኣፍሪቃ ዘጋጠመ ደርቂ ናብ ዝኸፍአ ደረጃ ምምዕባሉን ብሰንኪ እዚ 13.8 ሚልዮን ሰባት ምጥቕዖምን እዚ ሓደጋ ብፍላይ ኣብ ሃገራት ማዳጋስካር፡ማላዊን ዝምባብወን ድማ ብዝለዓለ ደረጃ ይረአይ ምህላው ተገሊጹ።
ኣብ ደቡብ ኣፍሪቃ ከጋጥም ንዝኽእል ስግኣት ግብረ ሽበራ: ብሪጣንያ፡ ኣውስትራልያን ኣሜሪካን መጠንቀቕታ ኣመሓላሊፈን። መንግስቲ ደቡብ ኣፍሪቃ ብወገኑ ዜጋታቱ ክፈርሁ ከምዘይብሎም ይገልጽ ኣሎ፡ ላዕለዎት ተንተንቲ ጉዳይ ግብረ-ሽበራ’ውን ምስ ሰበ-ስልጣን ደቡብ ኣፍሪቃ ይሰማምዑ እንተኾነ ግን ደቡብ ኣፍሪቃ ብዙሕ ክትዛነይ ከምዘይብላው’ን የተሓሳስቡ።
ወሃቢ ቃል ገዛኢ ፓርቲ ደቡብ ኣፍሪቃ መንግስቲ ኣሜሪካ ንመንግስቲ’ታ ሃገር ንምድኻም ፈቲኑ ክብል ይኸስስ። ኣብታ ሃገር ዝርኸብ ኤምባሲ ኣሜሪካ ግን ነቲ ዝቐረበ ክሲ ኣሉታዊ መልሲ ሂብሉ’ሎ።
