ናይጀርያ ናብ ናይ ቀደም ሃገራዊ መዝሙር ምምላሳ ኣዘራራቢ ኮይኑ'ሎ

ናይጀርያ ናብ ናይ ቀደም ሃገራዊ መዝሙራ ትምለስ ኣላ። ገሊኦም ክድግፍዎ ከለዉ፡ ነቐፍቲ ግን ካብቲ ነታ ሃገር ኣጋጢምዋ ዘሎ ቁጠባዊ ቅልውላውን ሸቕሊ ኣልቦነትን ኣንፈት ንምስሓት`ዩ ይብሉ።

ዝሓለፈ 29 ግንቦት ከም ቺመዜ ኡዋማ ዝበሉ ናይጀርያውያን ብንግህኡ ዝሰምዕዎ ዜና፡ እታ ሃገር ናብቲ ናይ መጀመርያ ሃገራዊ መዝሙራ ትምለስ ኣላ ዝብል`ዩ።

ቼመዜ ኡዋማ ንዝሓለፈ 40 ዓመታት ከይሰምዖ ዝጸንሐ መዝሙር`ዩ። ንሱ ናብቲ ኣብ ግዜ ናጽነትና ዝነበረ ሃገራዊ መዝሙር እንተተመለስና ጸገም የብለይን ይብል ። ፕረዚደንት ናይጀርያ ቦላ ቲኒቡ ነቲ ሃገራዊ መዝሙር ናብ ዝነበሮ ምምላስ ዝብል ሕጊ ኣጽዲቕዎ'ዩ። ኣብ ቀዳማይ ዓመት ስልጣኑ ግን ቁጠባ ናይጀርያ ተገዲዑ ከም ዘሎ ይግለጽ'ሎ። ከም ክለመንት ኢዙዋ ዝበሉ ናይጀርያውያን ብዛዕባ`ቲ ጉዳይ ርእይትኦም ክህቡ ከለዉ፡ ትሕዝቶ እቲ ግጥሚ ጽቡቕ እንተኾነ`ኳ፡ ሕጂ ናይጀርያ ብዛዕብኡ ክትሓስበሉ ትኽእል ግዜ ኣይኮነትን ዘላ ይብሉ።

እቲ ኣብ ግዜ ናጽነት ዝጸደቐ መዝሙር ብእንግሊዛዊት ነባሪት ናይጀርያ ዝተጻሕፈ ኮይኑ ኣብ 1978 በቲ ሽዕኡ ወተሃድራዊ መራሒ ዝነበረ ኦሉሸገን ኣባሳንጆ`ዩ ተቐይሩ። ምኽንያት ኣይተዋህበሉን ግን ኣብ ግዜ መግዛእቲ እንግሊዝ ዝተጻሕፈ ስለዝኾነ ከም ምኽንያት ተራእዩ ክኸውን እትጽበዮ ነገር`ዩ።

ዳይሬክተር መጽናዕቲ ንምዕባለ ኮመን-ወልዝ ኣንተኒ ኪላ፡ ናይጀርያ ሙዚቃን ስነ-ጥበብን ንዓለም ኣብ ትሰደሉ ዘላ እዋን፡ ናታ መዝሙር ካብ ወጻኢ ክተእቱ ምምራጻ ክትርድኦ ትኽእል ኣይኮነን ይብል።

"ኢምፐርያሊስቲካዊ ቋንቋ`ዩ። ሎሚ ተመልሲና ክንቅበሎ ዘሕፍር`ዩ" ዝብል ኣንተኒ ኪላ፡ እቲ ናይ ቀደም መዝሙር ንናይጀርያ ብዓሌትን ቀቢላን ዝገልጻ ምዃኑ ባህ ኣይብልን፡ ምኽንያቱ ምዕራባውያን ንነብሶም ብቀቢላን ብሄርን ኣይገልጹን`ዮም ይብል።

"ምዕራባዋያን ንባዕሎም ብብሄር ወይ ብደቀባት ኣይገልጹን`ዮም። እቲ ቋንቋ ንኻልኦት ጥራይ እዮም ዝጥቀምሉ። ኣብ ስነ-ጽሑፍ እንተርኢና`ውን ነቲ ብሄር ወይ ቀቢላ ዝብል ኣምር፡ ንሰባት ከም ዘይሰልጠኑ ወይ ድሑራት ንምግላጽ እዮም ዝጥቀምሉ። እንግሊዛውያን ግን ነነብሶም እንግሊዛውያን እምበር ደቀባት ኢሎም ኣይገልጽዋን`ዮም። ስለዚ ኢምፐርያሊስቲካዊ ቋንቋ `ዩ። ሎሚ ተመልሲና ክንቅበሎ ዘሕፍር`ዩ።”

ካልኦት ከም ፋዳረ ግራሲዮስ ዝበሉ ናይጀርያውያን ግን ናብቲ ናይ ቀደም ሃገራዊ መዝሙር ምምላስ ጸገም ኣይኮነን ይብሉ።

"ናብዚ ናይ ቀደም መዝሙርና ምምላስና፡ ንናይጀርያ ንቕድሚት ዝደፍኣ`ምበር ንድሕሪት ዝመልሳ ኣይኮነን። እቲ ግጥምታት ዝህቦ ትርጉም ጽቡቕ`ዩ። ኣብዛ ሃገር ክንርእዮ ንደሊ ነገራት ብዝያዳ ዘብርሃልካ`ዩ.።"

እቲ ኣብ ግዜ ናጽነት ዝወጸን ሎሚ ድሕሪ 40 ዓመታት ዳግም ዝምለስ ዘሎን ሃገራዊ መዝሙር “ናይጀርያ ንፈትወኪ፡ መበቆል መሬትና፡ ሽሕ`ኳ ብሄርናን ቋንቋናን ይፈላለ፡ ብሓድነት ደው ክንብል ኢና...” ኢሉ እዩ ዝጅምር። በዓል ሞያ ንግዲ ቺመዜ ኡዋማ፡ ንክልቲኡ ኣገናዚቡ ክዛረብ ከሎ፡ ብዛዕባ`ቲ ግጥሚ ጸገም የብለይን፡ ንትግብሮ`ዶ ኣለና ዝብል ግን ካልእ ሕቶ`ዩ፡ ብዛዕባ ሕውነት ክንዛራብ እንተኾይና፡ መጀመርያ ኮፍ ኢልና ፍልልያትና ክነጽብብ ኣለና ይብል።