ንኣስታት ሰለስተ ቢሊዮን ድኻታት ዓለም ካብ ዝኸፍአ ፅልዋ ኮቪድ-19 ንምክልኻል ዘተኣማምን ግዚያዊ መሰረታዊ እቶት/ Temporary Basic Income/ ክረኽቡ ሓደ ናይ ሕቡራት መንግስታት ፕሮግራም ፀዊዑ።
ናይቲ ረድኤት ተረባሕቲ ዝኾኑ ድኻታት እቲ ገንዘባዊ ረድኤት ኣብ ገዛውቶም ኮፍ ክብሉ ብምግባር ናይቲ ዝርግሐ ለበዳ ዝገትእ እዩ ይብል እቲ ንድፊ።
ፕሮግራም ልምዓት ሕቡራት መንግስታት /UNDP/ ሓደ ቢሊዮን ሰባት ኣብ ማዕልቲ ብ1.9 ዶላር እቶት ኣብ ትሕቲ መስመር ድኽነት ይነብሩ ኣለው ይብል።ኣስታት ክልተ ቢሊዮን ሰባት ድማ ካብቲ ናይ ድኽነት መስመር ብዙሕ ከይርሓቑ ናብ ትሕቲ መስመር ድኽነት ናይ ምውዳቕ ሓደጋ እናንፀላለዎም ልዕሊ እቲ መስመር ይነብሩ። ኣስታት 70 ሚእታዊ ኣብ ዘይስሩዕ ዘፈር ተዋፊሮም ይሰርሑ።ናይ ባዕሎም ስራሕ ዝሰርሑ፤ ዘይኽፈሎምን ማሕበራዊ ውሕሱነት ዘይብሎምን እዮም።
ብሰንኪ ኮቪድ-19 ናይ ክልከላ ስጉምትታት እንተተወሰዱ እውን ኣብ ዘይስሩዕ ዘፈር ስራሕ ዝተዋፈሩ ሰባት ግን ንባዕሎምን ስድርኦምን ንምዕንጋል ካብ ገዛውቶም ወፂኦም ክሰርሑ ይግደዱ።ኣብ ናይ ሕቡራት መንግስታት ፕሮግራም ልምዓት ላዕለዋይ ክኢላ ስነ ቁጠባ ዝኾኑ ጆርጅ ግረይ ሞሊና ኣሰቃቒ ዝኾነ ነገር ኢና ክንርኢ ይብሉ።ስራሕ ዘይብሎም፣ መተሓዳደሪ ናብራ ዘይብሎም፣ኣታዊ ዘይብሎም፣ነዚ ክምክት ዝኽእል ፖሊስታት ኣብ ዘየለሉ ከቢድ እዩ ክኸውን።’’ገለ ይሰርሕ፣ገሊኦም ድማ ኣይሰርሑን። ዘይሰርሑ እንተኾይኖም እቲ ቫይረስ እናተጋፍሐ እናገደደ፣እናገደደ ይኸይድ።ነዚ ሓደገኛ ዓንከል ክንሰብሮ ኣለና’’ ኢሎም።
ኣብ ምምዕባል ኣብ ዝርከባ 132 ሃገራት ንሽዱሽተ ኣዋርሕ ንኣስታት ሰለስተ ቢሊዮን ድኻታት ሰባት 1.2 ትሪሊዮን ዶላር ግዚያዊ መሰረታዊ እቶት ከምዘድሊ UNDP ይግምት።
እዚ መጠን ገንዘብ ጥቓ ወይ ዳርጋ ኣብ ምምዕባል ዝርከባ ሃገራት ኣብዚ ዓመት ዝኸፍልኦ 1.3 ትሪሊየን ናይ ወፃኢ ዕዳ እዩ ይብሉ ሞሊና።እተን ሃገራት ናይዚ ዓመት ናይ ወፃኢ ዕዳ ክናውሐለን ብምግባር ንግዚያዊ መሰረታዊ ኣታዊ ከውዕልኦ ምግባር ሓደ መንገዲ እዩ ኢሎም ብምውሳኽ።
‘’ናይ ሕቡራት መንግስታት ዋና ፀሓፊ ናይ ውልቂ ኣለቃሕትን ብክልትኣዊ ስምምዓት ዝፍፀም ዕላዊ ኣለቃሕትን ሓዊሱ ዕዳ ምኽፋል ጠጠው ከበሉ ፀዊዖም’’ ምስበሉ ኣስዕብ ኣቢሎም ‘’እዚ ክሰርሕ ይኽእል ኢልና ንሓስቦ ሓደ ምንጪ እዩ።ንሓደ ዓመት ንባንኪ ምኽፋል ጠጠው ኣቢለን እቲ ግዚያዊ ፕሮግራም ምስተወድአ ዕድአን ምኽፋል ክጅምራ ምግባር እዩ’’ ኢሎም።
ብርክት ዝበላ ሃገራት ድሮ ግዚያዊ መሰረታዊ እቶት ንምትእትታው ስጉምትታት ይወስዳ ኣለዋ።ንኣብነት ቶጎ ንኣስታት 13 ምእታዊ ህዝቢ እታ ሃገር በብወርሑ 19.5 ሚሊዮን ዶላር ብፕሮግራም ሓገዝ ገንዘብ ኣቢላ ረዲኣ ኣላ ይብል ፀብፃብ UNDP።ኣብ ዘይስሩዕ ዘፈር ዝሰርሓ ደቂ ኣንስቲዮ ቀንዲ ተረባሕቲ እየን።
ብራዚልን ኮሎምቢያን እውን ፋይናንሳዊ ረድኤት ንምሃብ ኣብ ቀረባ ንሰባት ምምዝጋብ ጀሚረን ኣለዋ።ስፔይን እውን ን850,000 ተቓላዕቲ ስድራታትን ን2.3 ሚሊዮን ውልቀ ሰባትን ንምሕጋዝ 289 ሚሊዮን ዶላር ወርሓዊ በጀት ኣፅዲቓ ኣላ ይብልፀብፃብ ፕሮግራም ልምዓት ሕቡራት መንግስታት።