ኣብ ኢትዮጵያ ኣውራምባ ኣብዝተብሃለት ናይ ገጠር ዓዲ ብናይ ስራሕ እምነት፣ብርክታት ትምህርትን ሓፈሻዊ ልምዓትን ካብ ካልኦት ናይ ገጠር ዓድታት ዝተፈልየት እያ።ናይታ ገጠር ኣገባብ ቁጠባዊ ምትሕብባር ንኻልኦት ከባቢታት ገጠር ኢትዮጵያ ዝሰርሕ እንተኾይኑ ፃዕርታት እናተኻየዱ እዮም።
ኣውራምባ ብኣንፈት ሰሜናዊ ኢትይጵያ ከባቢ 500 ኪሎ ሜትር ሪሒቓ እትርከብ ንእሽተይ ዓዲ እያ።እቲ ማሕበረሰብ ኣብ 1970ታት ዙምራ ኑሩ ብዝተብሃሉ ሰብ ተጣይሻ።
ድሕሪ ኣርብዓ ዓመታት እቲ ማሕበረሰብ ብመንግስታዊ ትካላትን ናይ ልምዓት ትካላትን መፅናዕቲ ይገበረላ’ሎ።ኣገባብ መነባብሮ ኣብ ማዕርነትን ነቲ ማሕበረሰብ ኣብ ዝጠቅም ስራሕን ዝተመስረተ እዩ።
መስራቲ ኣውራምባ ዝኾኑ ዙምራ ኑሩ ኩሉ ሰብ እናተደጋገፈ ስለዝሰርሕ እታ ናይ ገጠር ዓዲ ኣብ ፅቡቕ ኩነታት ትርከብ ይብሉ።ኣስዒቦም ‘’ኩሎም ኣባላት እቲ ሕብረት ስራሕ ማሕበር ንሓደ ዕላማ ኢና ንሰርሕ ዘለና ኢሎም እዮም ዝኣምኑ።ነዚ እውን እዩ ዝዕወቱ ዘለው ’’ኢሎም።
ናይታ ገጠር ዓዲ ሕብረት ስራሕ ማሕበር ኣብ መጀመሪያ 1990ታት ኣ/ፈ እዩ ተጣይሹ።ሕድ ሕድ ኣባል እቲ ማሕበረሰብ ማዕረ ዓመታዊ ደመወዝ ይረክብ።ኣብ ዝሓለፈ ዓመት ሕደ ሕድ ኣባል 6,200 ብር እዩ ረኺቡ።
እቲ ገንዘብ ንእሽተይ ይመስል።እንተኾነ ቅድሚ 10 ዓመታት ሕድ ሕድ ኣባል ኣብ ዓመት 50 ብር ጥራሕ ይርከብ ነይሩ።ምንጪ እቶት መብዛሕቲኡ ግዜ ካብ ሕርሻ፣ስራሕቲ ዓለባ፣ቱሪዝምን ኣብቲ ከባቢ ንዝርከባ ጎረባብቲ ናይ ገጠር ዓድታትን ከተማታትን ኣቑሑት ብምሓሽጥን እዩ።
ኣባላት እቲ ማሕበረሰብ ንሽዱሽተ ማዕልታት ይሰርሕ።ሓሙሽተ ማዕልታት ነቲ ሕብረት ስራሕ፣ሓንቲ ማዕልቲ ድማ ንዓበይቲ፣ወለዲ ንዘይብሎም ህፃውንትን ንድኹማትን ንምሕጋዝ ናይ ጉልበት ስራሕ ይሰርሑ።እታ ናይ መወዳእታ ማዕልቲ ሰብ ከምድልየቱ የሕልፋ።
ስሜነሽ ኣለሙ ኣብቲ ሕብረት ስራሕ ማሕበር ኣናቢት ክዳን እያ።ንሳ ንኣባላት እቲ ማሕበር ዝከፋፈል ገንዘብ እኹል ኣይኮነን ትብል።እንተኾነ ግን ኢላ ኣስዒባ ‘’እኹል’ዃ ዋላ እንተዘይኮነ ቅድሚ ሕዚ ንረኽቦ ምስ ዝነበርና እንትነፃፀር እቲ ገንዘብ ዝሓሸ እዩ ኢልና ኢና ንኣምን’’ ትብል።ነቲ ማሕበር ብዘይትንክፍ ኣገባብ ንጉሆን ምሸትን ኣብ ትርፊ ስዓት ብምስራሕ እውን ንቤተሰብካ ኣታዊ ዘርክብ ስራሕ ምስራሕ ይክኣል እዩ ትብል ስሜነሽ።
ካብ ዩኒቨርስቲ ንዝምረቑ መናእሰይ ወለዶ ስራሕ ብምፍጣር እውን ንኣውራምባ ንምምዕባል ዝፍተን ዘሎ ካሊእ መንገዲ እዩ።
ገበየሁ ደሳሎ ኣብ ዩኒቨርስቲ ናይ ሕርሻ ቁጠባ ድሕሪ ምፅናዕ ኣብ ናይ ኣውራምባ ቤት ፅሕፈት ገንዘብ ንኽሰርሕ ናብታ ገጠር ተመሊሱ።ማሕበረሰበይ ይነብሮ ካብዘሎ ዓይነት መነባብሮ ዝተፈለየ ክነብር ኣይደልን ዝበሉ ንሱ ብምስዓብ ‘’ኣብዚ እየ ዓብየ።ምሉእ ህይወተይ ኣምሂሮምኒ።ምስኦም እውን እሰርሕ ኣለኹ።ከም ሓደ ኣባል ድማ ማዕረ እቶት ይማቐል ኣለኹ ’’ይብል።
ገበየሁ ኣብቲ ናይ ገጠር ዓዲ ብምስራሕ መኪና ወይ ናይ ውልቂ ላፕቶብ ኮምፒተር ናይ ምግዛእ ዕድሉ ዝተሓተ እዩ።ነቲ ማሕበረሰብ እተገልግል ሓንቲ ላፕቶፕ ጥራሕ ዘላቶም።ሓደ ማዕልቲ ግን ተወሳኺ ኮፒተራት ንክህልዋ ኣውራምባ ተስፋ ትገብር።
ኢትዮጵያ ብሰብኣዊ ልምዓት መዐቀኒ ካብ 187 ሃገራት ኣብ መበል 173 ደረጃ ትስራዕ።ኣብ ኣውራምባ ዘሎ ደረጃ መነባብሮ ካብ ካልኦት ናይ ገጠር ከባቢታት ዝሓሸ ስለዝኾነ ናይ ኣውራምባ ኣብነት ኣብ ምሉእ ኢትዮጵያ ብዝዓበየ ደረጃ ኣብ ግብሪ ብምውዓል ክሰርሕ እንተኾይኑ ንምርኣይ ፃዕርታት እናተገበሩ እዮም።
ኣብ ዝተፈላለዩ ከባቢታት ኢትዮጵያ ተመሳሳሊ ናይ ሕብረት ስራሕ ማሕበራት ምፍጣር ዝክኣል እንተኾይኑ እናተርኣዩ እዮም።እንተኾነ እቲ ዝካየድ ዘሎ ፃዕሪ ንመስራቲ ኣውራምባ ዙምራ ኑሩ ከየማኸሩ እዮም ዝሰርሕዎ ዘለው።ድሕሪ 40 ዓመት እንታይ ዓነት ውፅኢት ክህልዎ እውን ንፁር ኣይኮነን።
ድልየታት ማሕበረሰባትን ናይ ወፃኢ ሓገዝትን ኩልሻዕ ስለዘይሰማማዕ ኣብ ገጠራት ብትካላት ልምዓት ወፃኢ ዝተሳለጡ መብዛሕቲኦም ስራሕቲ ፈሺሎም እዮም።
ኣውራምባ ብኣንፈት ሰሜናዊ ኢትይጵያ ከባቢ 500 ኪሎ ሜትር ሪሒቓ እትርከብ ንእሽተይ ዓዲ እያ።እቲ ማሕበረሰብ ኣብ 1970ታት ዙምራ ኑሩ ብዝተብሃሉ ሰብ ተጣይሻ።
ድሕሪ ኣርብዓ ዓመታት እቲ ማሕበረሰብ ብመንግስታዊ ትካላትን ናይ ልምዓት ትካላትን መፅናዕቲ ይገበረላ’ሎ።ኣገባብ መነባብሮ ኣብ ማዕርነትን ነቲ ማሕበረሰብ ኣብ ዝጠቅም ስራሕን ዝተመስረተ እዩ።
መስራቲ ኣውራምባ ዝኾኑ ዙምራ ኑሩ ኩሉ ሰብ እናተደጋገፈ ስለዝሰርሕ እታ ናይ ገጠር ዓዲ ኣብ ፅቡቕ ኩነታት ትርከብ ይብሉ።ኣስዒቦም ‘’ኩሎም ኣባላት እቲ ሕብረት ስራሕ ማሕበር ንሓደ ዕላማ ኢና ንሰርሕ ዘለና ኢሎም እዮም ዝኣምኑ።ነዚ እውን እዩ ዝዕወቱ ዘለው ’’ኢሎም።
ናይታ ገጠር ዓዲ ሕብረት ስራሕ ማሕበር ኣብ መጀመሪያ 1990ታት ኣ/ፈ እዩ ተጣይሹ።ሕድ ሕድ ኣባል እቲ ማሕበረሰብ ማዕረ ዓመታዊ ደመወዝ ይረክብ።ኣብ ዝሓለፈ ዓመት ሕደ ሕድ ኣባል 6,200 ብር እዩ ረኺቡ።
እቲ ገንዘብ ንእሽተይ ይመስል።እንተኾነ ቅድሚ 10 ዓመታት ሕድ ሕድ ኣባል ኣብ ዓመት 50 ብር ጥራሕ ይርከብ ነይሩ።ምንጪ እቶት መብዛሕቲኡ ግዜ ካብ ሕርሻ፣ስራሕቲ ዓለባ፣ቱሪዝምን ኣብቲ ከባቢ ንዝርከባ ጎረባብቲ ናይ ገጠር ዓድታትን ከተማታትን ኣቑሑት ብምሓሽጥን እዩ።
ኣባላት እቲ ማሕበረሰብ ንሽዱሽተ ማዕልታት ይሰርሕ።ሓሙሽተ ማዕልታት ነቲ ሕብረት ስራሕ፣ሓንቲ ማዕልቲ ድማ ንዓበይቲ፣ወለዲ ንዘይብሎም ህፃውንትን ንድኹማትን ንምሕጋዝ ናይ ጉልበት ስራሕ ይሰርሑ።እታ ናይ መወዳእታ ማዕልቲ ሰብ ከምድልየቱ የሕልፋ።
ስሜነሽ ኣለሙ ኣብቲ ሕብረት ስራሕ ማሕበር ኣናቢት ክዳን እያ።ንሳ ንኣባላት እቲ ማሕበር ዝከፋፈል ገንዘብ እኹል ኣይኮነን ትብል።እንተኾነ ግን ኢላ ኣስዒባ ‘’እኹል’ዃ ዋላ እንተዘይኮነ ቅድሚ ሕዚ ንረኽቦ ምስ ዝነበርና እንትነፃፀር እቲ ገንዘብ ዝሓሸ እዩ ኢልና ኢና ንኣምን’’ ትብል።ነቲ ማሕበር ብዘይትንክፍ ኣገባብ ንጉሆን ምሸትን ኣብ ትርፊ ስዓት ብምስራሕ እውን ንቤተሰብካ ኣታዊ ዘርክብ ስራሕ ምስራሕ ይክኣል እዩ ትብል ስሜነሽ።
ካብ ዩኒቨርስቲ ንዝምረቑ መናእሰይ ወለዶ ስራሕ ብምፍጣር እውን ንኣውራምባ ንምምዕባል ዝፍተን ዘሎ ካሊእ መንገዲ እዩ።
ገበየሁ ደሳሎ ኣብ ዩኒቨርስቲ ናይ ሕርሻ ቁጠባ ድሕሪ ምፅናዕ ኣብ ናይ ኣውራምባ ቤት ፅሕፈት ገንዘብ ንኽሰርሕ ናብታ ገጠር ተመሊሱ።ማሕበረሰበይ ይነብሮ ካብዘሎ ዓይነት መነባብሮ ዝተፈለየ ክነብር ኣይደልን ዝበሉ ንሱ ብምስዓብ ‘’ኣብዚ እየ ዓብየ።ምሉእ ህይወተይ ኣምሂሮምኒ።ምስኦም እውን እሰርሕ ኣለኹ።ከም ሓደ ኣባል ድማ ማዕረ እቶት ይማቐል ኣለኹ ’’ይብል።
ገበየሁ ኣብቲ ናይ ገጠር ዓዲ ብምስራሕ መኪና ወይ ናይ ውልቂ ላፕቶብ ኮምፒተር ናይ ምግዛእ ዕድሉ ዝተሓተ እዩ።ነቲ ማሕበረሰብ እተገልግል ሓንቲ ላፕቶፕ ጥራሕ ዘላቶም።ሓደ ማዕልቲ ግን ተወሳኺ ኮፒተራት ንክህልዋ ኣውራምባ ተስፋ ትገብር።
ኢትዮጵያ ብሰብኣዊ ልምዓት መዐቀኒ ካብ 187 ሃገራት ኣብ መበል 173 ደረጃ ትስራዕ።ኣብ ኣውራምባ ዘሎ ደረጃ መነባብሮ ካብ ካልኦት ናይ ገጠር ከባቢታት ዝሓሸ ስለዝኾነ ናይ ኣውራምባ ኣብነት ኣብ ምሉእ ኢትዮጵያ ብዝዓበየ ደረጃ ኣብ ግብሪ ብምውዓል ክሰርሕ እንተኾይኑ ንምርኣይ ፃዕርታት እናተገበሩ እዮም።
ኣብ ዝተፈላለዩ ከባቢታት ኢትዮጵያ ተመሳሳሊ ናይ ሕብረት ስራሕ ማሕበራት ምፍጣር ዝክኣል እንተኾይኑ እናተርኣዩ እዮም።እንተኾነ እቲ ዝካየድ ዘሎ ፃዕሪ ንመስራቲ ኣውራምባ ዙምራ ኑሩ ከየማኸሩ እዮም ዝሰርሕዎ ዘለው።ድሕሪ 40 ዓመት እንታይ ዓነት ውፅኢት ክህልዎ እውን ንፁር ኣይኮነን።
ድልየታት ማሕበረሰባትን ናይ ወፃኢ ሓገዝትን ኩልሻዕ ስለዘይሰማማዕ ኣብ ገጠራት ብትካላት ልምዓት ወፃኢ ዝተሳለጡ መብዛሕቲኦም ስራሕቲ ፈሺሎም እዮም።